چه شرکتی ثبت کنیم تا بیشتر نفع ببریم؟
یکی از دغدغه های اصلی افرادی که می خواهند در قالب یک شخص حقوقی به کسب و کار بپردازند ، تعیین نوع قالب حقوقی می باشد . به بیانی دیگر افرادی که می خواهند یک شرکت ثبت کنند نمی دانند برای ثبت شرکت بهتر است شرکت سهامی ثبت کنند یا شرکت با مسئولیت محدود و یا نوعی شرکت دیگر .
در این نوشتار تلاش می کنیم با بیان تفاوت های بین این شرکت ها تا حدودی به پاسخ این پرسش نزدیک شویم .
چه نوع شرکت هایی داریم ؟
قانون تجارت با صراحت شرکت ها را در هفت قسم عنوان کرده است :
1- شرکت سهامی 2- شرکت مختلط غیر سهامی 3- شرکت مختلط سهامی 4- شرکت با مسئولیت محدود 5- شرکت تضامنی 6- شرکت نسبی 7- شرکت تعاونی تولید و مصرف
در صورتیکه گردهمایی ما برای یک فعالیت اقتصادی باشد چاره ای جزء ثبت شرکت به یکی از طرق فوق الذکر نخواهیم داشت . و اما شخصیت هایی که می خواهند در غالب شخصیت حقوقی به فعالیت خود ادامه دهند برای ثبت شرکت خود ، معمولا بین شرکت سهامی خاص و شرکت با مسئولیت محدود دچار تردید می شوند و نمی دانند کدام نوع شرکت برای آنها بهتر است .
طبق تعریف قانون شرکت سهامی شرکتی است که سرمایه آن به سهام تقسیم شده و مسئولیت صاحبین سهام به اندازه مبلغ اسمی سهام آنها می باشد. هر چند بلافاصله در تعریف قانون تجارت آمده است که پس از اینکه شما فعالیت هایتان را در قالب یک شرکت سهامی شکل دهید خواه فعالیت اقتصادی انجام دهید خواه اینکه مقصود نهایی شما انجام کار اقتصادی نباشد شرکت شما بازرگانی خواهد بود و به مثابه یک بازرگان شناخته خواهید شد . و اما مطابق با ماده 4 لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت مصوب شده سال 1347 شرکت های سهامی به دو نوع تقسیم می شوند :
نوع اول شرکت های سهامی عام هستند که موسسان آن قسمتی از سرمایه شرکت را با فروش سهام به مردم تامین می نمایند . و نوع دوم موسوم به شرکت های سهامی خاص که تمامی سرمایه آنها در بدو تاسیس باید توسط موسسان تامین شود . در نام گذاری این شرکت ها باید عبارت شرکت سهامی خاص و یا شرکت سهامی عام بلافاصله قبل و یا بعد از اسم شرکت بصورت خوانا و دقیق قید شود و در کلیه اوراق و اطلاعیه ها و اگهی های شرکت نیز باید با قید عبارت سهامی عام یا سهامی خاص عنوان شرکت آورده شود .
بنا بر این وجه تمایز دو نوع شرکت سهامی عام و خاص در ماهیت سهامی بودن آنها و نوع تقسیم سرمایه به سهام نیست بلکه در نوع تامین و تادیه سرمایه اولیه و ابتدایی شرکت می باشد . البته تشکیل شرکت سهامی عام به مراتب پیچیده تر و دارای مشکلات بیشتری نسبت به ثبت شرکت سهامی خاص می باشد و عمدتا برای انجام کارهای کلان تر و پیچیده تر و با سرمایه به مراتب بیشتر ثبت می شوند و اغلب افرادی که تمایل به ثبت شرکت دارند یا سرمایه اولیه خود را به اندازه ثبت شرکت سهامی عام نمی بینند و یا وسعت کار خود را به آن بزرگی تشخیص نمی دهند و به ثبت شرکت با دامنه کوچکتر و ثبت راحتر با عنوان سهامی خاص بسنده می کنند .
ملزومات ثبت یک شرکت سهامی خاص و تفاوت های آن
طبق تعریف فوق به شرکت هایی که تمام سرمایه اولیه خود را از موسسین تامین می کنند و به پذیره نویسی و فروش سهام به مردم نمی پردازند شرکت سهامی خاص گفته می شود برای ثبت شرکت سهامی خاص باید حداقل سه نفر سهامدار وجود داشته باشند. البته در این مورد شرکت سهامی عام هم با همین میزان سهامدار می تواند شکل بگیرد . اما در شرکت های با مسئولیت محدود حداقل شرکا از طرف قانون گذار 2 نفر در نظر گرفته شده است . در اینجا باید اشاره کرد که قانون برای انواع ثبت شرکت ها حداقل نفراتی را به عنوان موسسین ابتدایی در نظر گرفته است ولی برای حداکثر نفرات محدودیتی عنوان نشده است و سقفی تعیین نشده است .
حداقل سرمایه مورد نیاز برای ثبت شرکت سهامی خاص در قانون یک میلیون ریال دیده شده است که با سهام مساوی تقسیم می شود . شرکت های با مسئولیت محدود نیز سرمایه اولیه مشابه ای با شرکت سهامی خاص دارند . حداقل اعضاء هیئت مدیره در قانون تعریف نشده و به صراحت به آن اشاره ای نشده است ولی طبق نظریه حقوقی شماره 5156/7 مورخ 13/7/1367 تعداد اعضاء نمی تواند از 3 نفر کمتر در نظر گرفته شود .
انتخاب بازرس نیز یکی دیگر از موارد افتراق بین شرکت سهامی خاص و شرکت با مسئولیت محدود می باشد . در شرکت های با مسئولیت محدود انتخاب بازرس اجباری نیست و شرکا می توانند با اختیار خود نسبت به انتخاب بازرس اقدام نمایند . البته چنانچه تعداد شرکا از 12 نفر تجاوز نماید باید نسبت به انتخاب بازرس اقدام شود . اما تعیین و انتخاب بازرس در شرکت سهامی خاص اجباری است و جزء موارد قانونی ثبت شرکت می باشد چراکه بدون معرفی بازرس اصلی و علی البدل به اداره ثبت شرکت ها عملا امکان ثبت شرکت وجود نخواهد داشت .
از موارد دیگر می توان به سال های تصدی پست مدیریت در شرکت سهامی خاص اشاره نمود .طبق ماده 109 لایحه فوق الذکر ، مدت مدیریت مدیران در شرکت های سهامی خاص باید در اساسنامه تعیین شود ولی این مدت نمی تواند از دو سال تجاوز نماید . البته تمدید و انتخاب مجدد مدیران بلامانع می باشد . و اما در شرکت های با مسئولیت محدود تعیین مدت برای تصدی عنوان مدیریت الزامی نیست و یک مدیر می تواند تا هر زمان و بنا بر تشخیص هیئت مدیره به فعالیت خود ادامه دهد .
البته شایان ذکر است مدیران منتخب در شرکت های سهامی خاص باید خود به عنوان سهامدار شرکت تعداد سهام وثیقه مقرر در اساسنامه را تهیه و به صندوق شرکت بسپارند . البته در صورتیکه مدیر منتخب جزء سهامدارن نباشد می تواند پس از تعیین بلافاصله نسبت به تهیه سهام به میزان تعیین شده اقدام و پس از آن به عنوان مدیر انجام وظیفه نماید . در حالی که در شرکت های با مسئولیت محدود مدیران چه بصورت موظف و یا غیر موظف که از بین شرکا و یا خارج از شرکا انتخاب می شوند انجام وظیفه می نمایند و الزامی به شراکت در شرکت ندارند که این موضوع از جمله تفاوت های بزرگ بین این دو نوع شرکت می باشد .
و اما در خصوص حد نصاب مجامع عمومی در این دو شرکت با یک بررسی ساده متوجه می شویم که حد نصاب در شرکت های سهامی خاص روند ساده تری نسبت به شرکت با مسئولیت محدود دارد که نیاز به توضیح مفصل در این رابطه می باشد.
با توجه به این تعاریف و تفاوت ها ی بین این شرکت ها ( شرکت سهامی خاص و شرکت با مسئولیت محدود ) به نظر می رسد در صوتیکه تمایل به گسترش فعالیت خود در آینده دارید و در مسیر راه خود خواهان استفاده از مدیران تازه و جدید و با الگو های فکری نو می باشید بهتر است به هیچ عنوان به سراغ ثبت شرکت با مسئولیت محدود نروید . شرکت های سهامی خاص هر چند کوچکتر و محدود تر از شرکت های سهامی عام می باشند ولی با توجه به نوع ثبتی آنها و توان مالی موسسین می تواند گزینه بسیار مناسب تری برای فعالیت های اقتصادی که به دنبال نگرش های نو و تازه و توان افزایش سرمایه از طرق مختلف باشند.
امید است که با ذکر این تعاریف و بیان تفاوت های بین این شرکت ها با دیدگاه کلی و ساده توانسته باشیم برای همنوعان عزیزمان که خواهان ثبت شرکت و انتخاب نوع حقوقی آن می باشند کمکی کرده باشیم . در پایان خاطر نشان می شویم با توجه به پیچیدگی روند ثبت شرکت ها و هزینه بر بودن برخی از پروسه های ثبتی حتما از یک نفر کارشناس خبره و یا مشاور کاردان به منظور استفاده بهینه از زمان و سرمایه خود بهره ببرید.